اسلام آباد -10 جون (اي پي پي) ناڻي ۽ محصولن و??ري وفاقي وزير سينيٽر اسحاق ڊار چيو آه??، ته مشڪل فيصلن ذريعي معيشت جي گراوٽ جو عمل رڪجي چڪو آه??، معيشت جي بحالي کان پوءِ هاڻي معيشت کي اوسر طرف وٺي وڃڻو آه?? ۽ ان کي ٻيهر دنيا جي 24 هين وڏي معيشت بڻائڻو آه??، پاڪستان کي ايٽمي طاقت کان پوءِ هاڻي معاشي طاقت بڻائڻو آه??، معاشي ترقي ۽ بجيٽ جا سمورا هدف قابل حصول ۽ عملي آه??، وفاق ۽ صوبن جي سالياني ترقياتي پروگرام تي حقيقي معنائن ۾ عمل ٿيو ته 3.5 سيڪڙو جي اوسر جو هدف آساني سان حاصل ڪري وٺنداسين، اسان جا بنيادي هدف 2017ع جي معاشي اهڃاڻن کي ٻيهر حاصل ڪرڻ آه??، پگهارن ۾ واڌ بنيادي پگهار تي ايڊهاڪ رليف جي صورت ۾ ڏنو ويندو، پيٽروليم ڊولپمينٽ ليوي جي شرح ۾ واڌ جو ڪو به ارادو ناهي، تازي ۽ پراسيسيڊ کير تي ڪو به سيلز ٽيڪس لاڳو نه ڪيو ويو آه??، دفاعي بجيٽ مجموعي قومي پيداوار جو 1.7 سيڪڙو آه??، جيڪو اسان جي پاڙيسري ملڪن جي ڀيٽ ۾ وڌيڪ ناهي، ايئرپورٽن جي آئوٽ سورسنگ جي حوالي سان قدم جاري آه??، ڪوشش آه?? ته جولاءِ تائين پهرين ايئرپورٽ جي آئوٽ سورسنگ جي حوالي سان واڪ ٿي وڃي، پاڪستان ڏيواليو نه ٿيندو، بجلي جي شعبي ۾ سڌارن لاءِ جاکوڙي رهيا آه??ون، هر سال هڪ هزار ارب رپين جي سبسڊي جو متحمل نٿا ٿي سگهون. اهڙو اظهار هن پوسٽ بجيٽ پريس ڪانفرنس کي خطاب ڪندي ڪيو. ان موقعي تي ناڻي بابت مملڪتي وزير ڊاڪٽر عائشه غوث پاشا، ناڻي وارو سيڪريٽري، ايف بي آر چيئرمين ۽ ٻيا عهديدار به موجود هئا. ناڻي و??ري وزير چيو ته بجيٽ منظور ٿيڻ کان پوءِ عام طور ايف بي آر 2 ڪميٽيون جوڙي ٿي، ان مان هڪ واپ??ري ۽ هڪ فني ڪاميٽي شامل هوندي آه??. ايف بي آر جو چيئرمين اڄ ان جي منظوري وٺندو ۽ هي ڪميٽيون بجيٽ جي منظوري تائين ڪم ڪنديون، جيڪي به جائز مسئلا هوندا ڪميٽيون ان حوالي سان سفارشون جوڙي حڪومت کي ڏينديون، جيڪي فنانس م شامل هونديون. اهڙي طرح سينيٽ جون سفارشون به شامل ڪيون وينديون، ماضي ۾ بجيٽ جي حوالي سان سينيٽ جي سفارشن کي رد ڪيو ويندو هو، پر هاڻي اسان ان کي سنجيده وٺي رهيا آه??ون ۽ حقيقت پسنداڻين ۽ قابل عمل تجويزن کي ان ۾ شامل ڪيو ويندو آه??، ناڻي و??ري وزير چيو ته هن سال معاشي ترقي جو هدف 3.5 سيڪڙو رکيو ويو آه??. مجموعي محصول 12163 ارب رپيا آه??، جن مان 9200 ارب رپيا ايف بي آر ۽ 2963 ارب رپيا نان ٽيڪس روينيو جي مد م حاصل ٿيندا، فيڊرل روينيو جو مجموعي ڳاڻيٽو 14463 ارب رپيا آه?? جنهن ۾ 7301 ارب رپيا مارڪ اپ شامل آه??. بچاءَ لاءِ 1804 ارب رپ??ا رکيا ويا آه??. پينشن جي مد ۾ 761 ارب رپيا ۽ ج??ري خرچن ۾ 714 ارب رپيا شامل آه??. وفاقي حڪومت جو مجموعي خسارو 7573 ارب رپيا هوندو، خسارو 9 سيڪڙو کان گهٽجي 7 سيڪڙو جي شرح تي اچي ويو آه??. پرائمري بئلنس 380 ملين ڊالر آه?? جيڪو جي ڊي پي جو 0.4 سيڪڙو بڻجي ٿو. مجموعي جي ڊي پي 105 ٽريلين رپيا هوندو. ناڻي و??ري وزير چيو ته جيڪڏهن ملڪ جي ترقي جو ڦيٿو هلندو ته ترقي ٿيندي، اسان جي حڪومت پهريون ڀيرو سالياني ترقياتي پروگرام کي 1150 ارب رپين تائين وڌائي ڇڏيو آه??، ان ۾ 491 ارب رپيا بنيادي ڍانچي لاءِ مختص آه??. سماجي بهبود، تعليم، ايس ڊي جيز، پاڻي، فزيڪل پلاننگ سميت اهم شعبن لاءِ فنڊز رکيا ويا آه??. اڳوڻي فاٽا ۽ پاٽا جي منصوبن لاءِ 61 ارب رپ??ا رکيا ويا آه??. زرعي طور پاڻڀرا ٿيڻ لاءِ 45 ارب رپين جا منصوبا آه??. اهڙي ريت آءِ ٽي ۽ سائنس لاءِ به رقم رکي وئي آه??. صوبن جي ترقياتي بجيٽ 1509 ارب رپين جي ويجهو هوندو. مون کي يقين آه?? ته جيڪڏهن پي ايس ڊي پي تي صحيح عمل ٿيو ته صوبا به ان تي حقيقي بنيادن تي عمل ڪندا ته 3.5 سيڪڙو شرح اوسر جو هدف حاصل ڪندا. ناڻي و??ري وزير چيو ته عالمي بئنڪ ۽ ايشيائي ترقياتي بئنڪ مالي سال 2024ع لا3 پاڪستان جي اوسر و??ري شرح جو هدف 2 سيڪڙو لڳايو آه??، جڏهن ته آءِ ايم ايف ساڍا 3 سيڪڙو، بلومبرگ 4 سيڪڙو، اورفيج 4 سيڪڙو اوسر و??ري شرح جو اندازو لڳايو آه??. ناڻي و??ري وزير چيو ته ناڻي واڌ جي شرح 21 سيڪڙو متوقع آه??. جي ڊي پي جي تناسب سان محصولن جي شرح 8.7 سيڪڙو، خس??ري جي شرح 6.5 سيڪڙو ۽ پرائمري بئلنس 0.4 سيڪڙو آه??. جي ڊي پي جي تناسب سان قرضن جي شرح 66.5 سيڪڙو آه??. اڳوڻي حڪومت 25 ٽريلين قرضن کي 49 ٽريلين تائين پهچائي ڇڏيو هو. ناڻي و??ري وزير چيو ته اقتصادي اوسر هوندي ته رو??گار جا موقعا وڌندا، اسان جو بنيادي هدف 2017ع جي معاشي اهڃاڻن کي ٻيهر حاصل ڪرڻ آه??، انهي مقصد لاءِ اسان زراعت تي خاص توجهه ڏني آه??، ڇاڪاڻ ته پوري دنيا ۾ زراعت اهو واحد شعبو آه?? جتي تيزي سان ريٽرن ملي ٿو. الحمدلله معيشت ۾ گراوٽ جو عمل رڪجي چڪو آه??، هاڻي معيشت کي اوسر طرف وٺي وڃڻو آه?? ۽ ان کي هاڻي ٻيهر دنيا جي 24هين وڏي معيشت بڻائڻي آه??. هن چيو ته انفارميشن ٽيڪنالاجي اهم شعبو آه?? ان شعبي جي ترقي لاءِ نئين مالي سال جي وفاقي بجيٽ م اهم قدم کنيا ويا آه??. 3 سالن لاءِ ٽيڪسن ۾ رعائت ڏني پئي وڃي. نوان اسٽاڪ اپس کي 24 هزار ڊالر ساليانو ٽرن اوور تي ٽيڪس ڇوٽ ڏني وئي آه??. اهڙي طرح 50 هزار ڊالر رو??نگي واپار جي صورت ۾ هڪ سيڪڙو شرح سان ڊيوٽي فري جي سهولت ڏني پئي وڃي. آءِ ٽي جي حوالي سان خصوصي اقتصادي زونز کي به ترقي ڏني پئي وڃي ۽ ان راهه ۾ موجود رڪاوٽن کي ختم ڪيو پيو وڃي. ناڻي و??ري وزير چيو ته وزيراعظم شهباز شريف جي حڪومت 2000 ارب کان وڌيڪ ه??ري پئڪيج ڏنو هو، جنهن جا بهترين نتيجا سامهون آيا، ڪڻڪ جي وافر فصل حاصل ٿي، ٻين فصلن جي پيداوار ۾ به اضافو ٿيو. ه??ري پئڪيج ۾ هن وقت تائين 1750 ارب رپيا فراهم ڪيا ويا آه??. نئين مالي سال ۾ ان مقصد لاءِ 2250 ارب رپيا فنڊ رکيا ويا آه??. اسان ان ڳالهه کي يقيني بڻائينداسين ته اها رقم تقسيم ٿئي، 50 هزار زرعي ٽيوب ويلن کي شمسي توانائي تي منتقل ڪري رهيا آه??ون، ان مقصد لاءِ بجيٽ ۾ 30 ارب رپين جا فنڊ رکيا ويا آه??. وڌيڪ پيداوار لاءِ ٻجن کي به بهتر بڻائڻ تي توجهه ڏني پئي وڃي. في ايڪڙ پيداوار ۾ واڌ ڪري اسان نه رڳو رو??نگي واپار وڌائي سگهونٿا، بلڪه ملڪ ۾ زرعي انقلاب به اچي سگهي ٿو. ٻجن تي ٽيڪسن ۽ ڊيوٽيز کي ختم ڪيو ويو آه??. اهڙي طرح زرعي اوزارن تي به ٽئڪس ۽ ڊيوٽين ۾ رعائت ڏني وئي آه??. زرعي بنيادن تي قائم ايس ايم ايز کي رعائتي قرض ڏيڻ لاءِ وزيراعظم جي هدايت تي هڪ اسڪيم جو جائزو ورتو پيو وڃي، ان سان گڏوگڏ زراعت تي ٻڌل صنعتن کي ٽئڪس ۾ رعائت ڏني ويندي. يوٿ ه??ري پئڪيج تحت 10 ملين تائين قرض ڏنا ويندا. ڀاڻ جي قيمتن م گهٽتائي لاءِ به قدم کنياويندا، حڪومت ڀاڻ سازي جي ڪارخانن کي وڌيڪ 3 مهينن يعني 31 آگسٽ تائين گئس جي فراهمي جي منظوري ڏئي ڇڏي آه??. ان جو مقصد ملڪ ۾ ڀاڻ جي سستي قيمتن تي فراهمي آه??. ڀاڻ جي حوالي سان حڪومت نئين مالي سال جي وفاقي بجيٽ ۾ 6 ارب رپين جي سبسڊي ڏئي رکي آه??، اسان جي ڪوشش هوندي ته ان جي استعمال جي نوبت نه اچي ۽ اسين وڌيڪ آمدني واپار ڏانهن نه وڃو. ناڻي و??ري وزير چيو ته ننڍن ۽ وچولي درجي جي ڪاروبار معيشت جي ترقي ۾ ڪرنگهي جي هڏي جي حيثيت رکي ٿو. پاڪستان جو ايس ايم ايز جو شعبو ڪمزور آه??، ان جي حوصلا افزائي لاءِ قدم کڻي رهيا آه??ون. ان مقصد لاءِ آسان فنانس اسڪيم ج??ري ڪئي وئي آه??. ايس ايم ايز لاءِ ريٽنگ ايجنسي بڻائڻ جي تجويز آه??، ناڻي و??ري وزير چيو ته اسان جي مجموعي رو??نگي پيداوار جي تناسب سان 90 سيڪڙو کان وڌيڪ مٽاسٽا جو ناڻو سمنڊ پار پاڪستاني موڪلي رهيا آه??. نئين مالي سال جي وفاقي بجيٽ ۾ سمنڊ پار پاڪستانين لاءِ ڪيتريون ئي رعائتون ڏنيون ويون آه??. پلاٽ ۽ جائيداد جي خريد??ري تي 2 سيڪڙو ٽئڪس ختم ڪيو ويو آه??. سمنڊ پار پاڪستانين لاءِ ڊائمنڊ ڪارد متعارف ڪرايو پيو وڃي. 50 هزار ڊالر ساليانو مٽاسٽآ جو ناڻو، بئنڪنگ چينلن مان موڪليندڙ سمنڊ پار پاڪستانين کي منع ٿيل بورڊ جو لائيسن ڏيڻ سان ڏوگڏ سفارتخانن ۾ خصوصي رسائي جي سهولت ۽ ملڪ ۾ آمد تي هوائي اڏن تي سهولتون فراهم ڪيون وينديون. ناڻي و??ري وزير چيو ته تعليم حڪومت جو ترجيح وارو شعبو آه??، تعليم لاءِ 5 ملين رپين جو انڊومينٽ فنڊ قائم ڪري رهيا آه??ون، ليپ ٽاپ اسڪيم تحت جولاءِ ۾ پهرين ڪنسائنمينٽ اچي رهي آه??، ايندڙ سال هڪ لک شاگردن کي ميرٽ تي ليپ ٽاپ فراهم ڪيا ويندا، عورتن کي بااختيار بڻائڻ ۽ تعميراتي صنعتن به حڪومت جي ترجيحن ۾ شامل آه??. توانائي جي شعبي ۾ بهتري آندي پئي وڃي، سولر پينل انويٽر ۽ شعبي جي خام مال تي ڪسٽم ڊيوٽي ختم ڪئي وئي آه??. ناڻي و??ري وزير چيو ته بينظير انڪم سپورٽ پروگرام جي بجيٽ 450 ارب رپين تائين وڌائي وئي آه??. اٽي، گيهه، دالين، چانورن تي ٽارگيٽڊ معاوضي جو سلسلو ج??ري رهندو. بينظير انڪم سپورٽ پروگرام جي اسڪور کي 32 مان وڌائي 40 پوائنٽن تائين آڻڻ تي غور ڪري رهيا آه??ون، ناڻي و??ري وزير چيو ته سرڪ??ري ملازمن ۽ پينشنرن جي پگهارن ۽ الائونسز ۾ واڌ جي حوالي سان تفصيلي بحث ٿيو، مهانگائي سبب سرڪ??ري ملازمن کي مسئلا سامهون هئا، حڪومت گريڊ هڪ کان 16 تائين جي ملازمن جي پگهار ۾ 35 سيڪڙو ۽ گريڊ 17 کان 22 تائين جي ملازمن جي پگهارن م 30 سيڪڙو ۽ پينشنرن جي پينشن ۾ 17.5 سيڪڙو اضافو ڪيو آه??. هي اضافو بنيادي پگهار تي ايڊهاڪ رليف جي صورت ۾ هوندو. گهٽ م گهٽ پينشن جي سطح 10 هزار رپين مان وڌائي 12 هزار رپيا ڪئي وئي آه??. اهڙي ريت مختلف الائونسن ۾ به خاطر خواه اضافو ٿيو آه??. صحافين لاءِ هيلٿ انشورنس ڪارڊ جي تجويز هئي جنهن جي ڪابينه منظوري به ڏني آه??، اميد آه?? ته هي هڪ ڪامياب اسڪيم ٿيندي. هن چيو ته بيواهن جي هائوس بلڊنگ فنانس ڪارپوريشن جي10 لک رپين تائين جا قرض حڪومت ادا ڪندي، اسٽيٽ بئنڪ کان انگ اکر به گهرايا ويا آه??. ماضيءَ ۾ به محمد نواز شريف جي حڪومت بيواهن جي قرضن جي حوالي سان اسڪيم متعارف ڪرائي هئي. ناڻي و??ري وزير چيو ته گذريل ڏينهن وزيراعظم جڏهن پشاور ويو هو ته اتان جا ماڻهو ان سان ملي مطالبو ڪيو هو ته اڳوڻي فاٽا ۽ پاٽا ۾ ٽيڪس جي ڇوت جي مد ۾ واڌ ڪئي وڃي. مسلم ليگ (ن) جي حڪومت 2018ع ۾ اڳوڻي فاٽا ۽ پاٽا کي 2023ع تائين ٽيڪس ڇوٽ ڏني هئي. حڪومت ضم ٿيل ضلعن اڳوڻي فاٽا ۽ پاٽا ۾ ٽئڪس ڇوٽ جي مد ۾ وڌيڪ هڪ سال جي واڌ ڪري ڇڏي آه??. ناڻي و??ري وزير وضاحت ڪئي ته تازه يا پراسيسڊ کير تي 10 سيڪڙو سليز ٽيڪس لاڳو ڪرڻ جي تجويز غور هيٺ ناهي ۽ نه ئي ڪا واڌ ٿي آه??. هن چيو ته پروسيسڊ کير تي سيلز ٽيڪس جي تجويز هئي پر ان جي منظوري نه ڏني وئي، ڇاڪاڻ ته اسان کي خبر هئي ته جيڪڏهن پراسيسڊ کير تي سيلز ٽيڪس لاڳو ڪئي وئي ته سڄي ملڪ ۾ تازي کير جي قيمت ۾ 10 سيڪڙو واڌ ڪندا. ناڻي و??ري وزير چيو ته 2963 ارب رپين جو نان ٽيڪس روينيو حاصل ڪرڻ جوڳو آه?? ڇاڪاڻ ته ان ۾ 1113 ارب رپيا اسٽيٽ بئنڪ جو منافعو آه??، اسان جو هي هدف حقيقت پسنداڻو آه??، اهڙي طرح پيٽروليم ڊولپمينٽ جي مد ۾ به 869 ارب رپيا حاصل ٿيندا. گذريل سال پيٽروليم ڊولپمينٽ ليوي کي لاڳو ڪيو ويو هو، سڄي سال م ان جي وصولي نه ٿي هئي. هن چيو ته انٽرسٽ ڊيونڊنڊ کان پڻ 260 ارب رپيا حاصل ٿيندا. مجموعي ٽيڪس محصولن جو هدف 9200 ارب رپيا آه??. هي هدف اوسر ۽ ناڻي واڌ کي سامهون رکي ترتيب ڏنو ويو آه??. هن چيو ته بجيٽ ۾ ڪو به نئون ٽئڪس لاڳو نه ڪيو ويو آه??. جيڪو 200 ارب رپين جي اضافي ٽئڪس جو اندازو آه?? اهو معيشت کي دستاويزي بڻائڻ جي عمل سان حاصل ٿيندو، ان ۾ ڪو به نئون ٽئڪس ناهي، نان فائيلر کي 50 هزار کان وڌيڪ رقم ڪڍائڻ تي 0.06 سيڪڙو جي سطح تي ودهولڊنگ ٽيڪس لاڳو ڪيو ويو آه??، ناڻي و??ري وزير وضاحت ڪئي ته پيٽروليم ڊولپمينٽ ليوي جي شرح ۾ واڌ جو ارادو ناهي، ريسٽورينٽس ۾ ڊيبٽ ۽ ڪريڊٽ ڪارڊ جي استعمال تي سيلز ٽيڪس جي شرح 15 سيڪڙو کان گهٽ ڪري 5 سيڪڙو ڪئي وئي آه??. ناڻي و??ري وزير چيو ته مجموعي ناني تلافي جو ڳاڻيٽو 1074 ارب رپيا آه??، جنهن ۾ 900 ارب رپيا بجلي جي شعبي لاءِ آه??. بجلي جي شعبي ۾ وڌيڪ محنت جي ضرورت آه??. گذريل سال آءِ ايم ايف ۽ اسان وچ ۾ هي هڪ اهم معاملو هو. سينيٽر اسحاق ڊار چيو ته بينظير انڪم سپورٽ پروگرام آزاد ڄمون ڪشمير ۽ گلگت بلتستان کي گرانٽ ڏني ويندي، هي گرانٽ هر سال ناڻي واڌ جي شرح سان ڏني ويندي آه??. هن سال آزاد ڄمون ڪشمير جو حصو وڌيڪ هوندو، جنهن جو بنيادي سبب منگلا ڊيم جي پاڻي تي رائلٽي آه??، آزاد ڄمون ڪشمير حڪومت سان اسان جو اتفاق راءِ ٿيو آه??، آزاد ڄمون ڪشمير ۾ معي??ري قيمت تي بجلي فراهم ڪئي ويندي. ناڻي و??ري وزير چيو ته عالمي مارڪيٽ ۾ کاڄرو تيل جي قيمت ۾ گهٽتائي کان پوءِ يوٽيليٽي اسٽورن تي گيهه ۽ ڪوڪنگ آئل جي قيمتن ۾ گهٽتائي ڪئي وئي آه??. هن چيو ته پهرين جولاءِ کان ملڪ ۾ شريعه ڪمپلائنٽ شين کي هٿي ڏيڻ لاءِ دستياب هوندي، اسلامي مالياتي نظام جي واڌ ويجهه لاءِ قدم کڻڻ جو سلسلو ج??ري رهندو. هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته ايڊهاڪ رليف الائونس ڪيترن ئي ڏهاڪن کان هلي رهيو آه??، جڏهن گنجائش هوندي آه?? ته ان کي ضم ڪيو ويندو آه??. اسان پنهنجي گذريل دور ۾ 3 کان 4 ايڊهاڪ رليف بنيادي پگهار ۾ ضم ڪيا هئا ۽ گهٽ کان گهٽ اجرت جي حوالي سان نجي شعبي ۾ جتي ان تي عملدرآمد نٿو ٿئي ان جي نشاندهي ڪئي وڃي. ميڊيا مالڪن کي به چئون ٿا ته هو پهرين پاڻ عمل ڪن پوءِ ٻين جي نشاندهي ڪن. سول سوسائٽي به گهٽ ۾ گهٽ اجرت جي ادائگي جي حوالي سان پنهنجو ڪردار ادا ڪري، حڪومت کي شڪايتون موڪليون وڃن، سيڪيورٽي گارڊ کي گهٽ کان گهٽ اجرت تي عملدرآمد نه ٿيڻ جي حوالي سان گهرو وزارت ذريعي ان جو جائزو ورتو ويندو. آءِ ايم ايف وٽ پلان بي جي حوالي سان سوال جي جواب ۾ هن چيو ته پلان بي هر وقت پنهنجي پيرن تي بيهڻ لاءِ موجود هوندو آه??، پاڪستان ڊفالٽ نه ڪندو، گذريل حڪومت جي مڪروه غلطين سبب اسان هتي بيٺل آه??ون. هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته بجلي جي شعبي ۾ سڌارا ضروري آه??. وزيراعظم سميت حڪومت ان تي پوري ريت توجهه ڏئي رهي آه??، هر سال هڪ هزار ارب رپيا سبسڊي نٿا ڏئي سگهون. بقايائن جي وصولي جي حوالي سان آئيسڪو ۽ فيسڪو بهترين آه??، ڊسڪوز جي نجڪ??ري جي حوالي سان غور ڪيو پيو وڃي. هن وقت ايئرپورٽن جي آئوٽ سورسنگ تي ڪم هلي رهيو آه??، دنيا ۾ اهو طريقو لاڳو آه??، هيٿرو ايئرپورٽ به آئوٽ سورسنگ تي هلي رهي آه??. ان سان سهولتن ۾ بهتري نظر ايندي، اسان آءِ ايم ايف جون خدمتون ورتيون آه??، 12 ملڪن جون ڪمپنيون خواهشمند آه??، ڪوشش آه?? ته جولاءِ ۾ پهريون ايئرپورٽ آئوٽ سورسنگ ڪرڻ جي بڊنگ ڪري، ٻيهر اقتدار مليو ته ڪوشش ڪنداسين ته پهرين ٻن سالن ۾ ان تي عمل ڪيون. پيٽرول تي سبسڊي جي حوالي سان هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته حڪومت 800 سي سي کان وڏين گاڏين تي 50 رپيا في ليٽر وڌيڪ چارج ڪرڻ ۽ 50 رپيا 800 سي سي کان گهٽ گاڏين يا موٽر سائيڪلن کي سبسڊي ڏيڻ تي ڪم ڪيو. فني طور ان جو هن بجيٽ سان ڪو به تعلق ناهي. جڏهن ته اسان ان تي به حتمي فيصلو نه ڪيو آه??. هن چيو ته پيٽروليم شين جي قيمتن ۾ گهٽتائي جو سڌو سنئون فائدو ته صارف کي پهچي رهيو آه?? پر ان سان ڪرائين جي قيمتن ۽ ٻيا فائدا عوام تائين نه پهچي رهيا آه??. ان حوالي سان صوبن کي هدايت ڪئي آه?? ته هو ان جو فائدو عوام تائين پهچائين. سنڌ جي وڏي وزير سميت 2 صوبن ان تي فوري ڪارروائي ڪئي. هڪ ڀيرو ٻيهر کين هدايت ڪندس ته ان جا فائدا عوام تائين پهچائين. هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته حڪومت رو??نگي واپار جي حاصلات لاءِ ڪوشان آه??، مشڪل ترين حالتن باوجود حڪومت قومي وقار تي سمجهوتو نه ڪيو ۽ پرڏيهي ادائگيون بروقت ڪيون، رو??نگي واپار اسان جي اولين ترجيحن ۾ شامل آه??. هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته صحت ۽ تعليم 18هين ترميم تحت صوبائي موضوع آه??. 2010ع جي اين ايف سي ايوارڊ تي نظرثاني تحت صوبن کي 20 سيڪڙو وڌيڪ حصو ان لاءِ ڏنو پيو وڃي جو هو انهن شعبن تي خاص توجهه ڏين. ڪافي صوبا ان تي سٺو ڪم ڪري رهيا آه??. گڏيل مفادن و??ري ڪائونسل ۾ هي نقطو بنيادي هوندو آه??. هن چيو ته آبادي ۾ واڌ خطرناڪ آه??، اسان کي پنهنجي مذهبي حدن ۾ رهي ان مسئلي کي حل ڪرڻو پوندو،3.6 سيڪڙو جي حساب سان آبادي ۾ واڌ اوهان جي ترقياتي عمل کي کائي ويندو، هي معاملو سي سي آءِ جي ايجنڊا تي پڻ آه??. هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته دفاعي بجيٽ مجموعي قومي پيداوار جو 1.7 سيڪڙو آه??، جيڪو پاڙيسري ملڪن جي ڀيٽ ۾ وڌيڪ ناهي. هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته اتصالات سان پي ٽي سي ايل جي ملڪيتن جي حوالگي ۽ بقايائن جي حاصلات لاءِ ڳالهيون جاري آه??. هن وقت 30 جي ويجهو ملڪيتون پي ٽي سي ايل جي حوالي ڪرڻ باقي آه??، جنهن سان هڪ وڏي پراپرٽي تي ملازم ويٺا آه??. اتصالات معاهدي تحت چيو آه??، ته هو هي پراپرٽيز نه وٺندو. اتصالات سان معاهدي ۾ پاڪستان ڪمزور پوزيشن ۾ آه??. باقي رهيل پراپرٽي کي عالمي ويليو 776 ملين ڊالر لڳائي آه??. 800 ملين ڊالرن جون بقايائون آه?? جيتوڻيڪ ان سان ڳالهين ذريعي 263 ملين ڊالر بقايائون ان جي بورڊ جي منطوري ڏني آه??.، اسان ڪوشش ڪري رهيا آه??ون ته ان کي وڌيڪ وڌايون. هي هڪ غيرذميواراڻا معاهدو هو پر اسان ان تي عملدرآمد جا پابند آه??ون. هي معاملو حل ٿيڻ گهرجي. پي بي سي جي پينشرن جي حوالي سان هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته هي هڪ ڪمرشل ادارو آه?? ۽ هي پنهنجا وسيلا پيدا ڪري. هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته حڪومت وفاقي بجيٽ ۾ ايندڙ عام چونڊن لاءِ فنڊ رکيا آه??، حڪومت جي هڪ سال جي توسيع جي ڪا نيت ناهي. جيڪڏهن اتحادي جماعتن جي سربراهن ان حوالي سان بيان ڏنا آه?? ته آئين ۾ ان جي گنجائش موجود آه??. ان حوالي سان ڳالهائينداسين. هن چيو ته پئرس ڪلب تحت حاصل قرضن جي ادائگي وقت سر ڪنداسين. سعودي عرب ۽ ٻين ملڪن تصديق ڪئي آه?? ته انهن جا 3 ارب ڊالر ملي ويندا. آءِ ايم ايف 90 ريويو جي حوالي سان پراميد آه?? ته هي ريويو ٿي ويندو، جڏهن ته اسان وٽ متبادل به آه??. اسان ان لاءِ ڏکيا سڌارا ڪيا، عوام تي بار وڌو. هن چيو ته ملڪي قرضن جي ري شيڊولنگ ڪرڻ جي ڪا به ضرورت ناهي.
